Son zamanlarda yaşanan olaylar neticesinde Türkiye'de başkanlık sistemi gündeme geldi ve seçim için son hazırlıklar yapılmaya başlandı.
Bu yazıda Başkanlık sistemi denince Amerika'daki başkanlık sistemi gibi olacağını zannedenler için yazıyıyorum.
Amerika ile Türkiye Başkanlık Sistemleri arasındaki önemli farklar;
Öncelikle Amerikan başkanlık sisteminde yasama, yürütme ve yargı birbirinden tamamen ayrılmıştır.
Birinci önemli fark;
Başkan'ın aldığı kararları denetleyebilen, engelleyebilen bir organın olmamasıdır. Amerikan başkanlık sisteminde senato vardır. ve Başkanı denetleme, engelleme görevini üstlenirler.
İkinci önemli fark;
Başkanlık ve Meclis seçimlerinin aynı gün yapılmasıdır. Amerikan başkanlık sisteminde seçimler farklı günlerde yapılır. Bunun en önemli sebebini örnek ile açıklarsam; Başkan seçimi yapılır, meclis seçimine daha 1 yıl var ve halk başkanın 1 yıl içinde yaptığı tüm hareketler neticesinde meclis seçimine gider eğer başkanın yaptığı işleri beğenmezler ise meclis seçiminde halk fikrini değiştirebilir ve Farklı partinin seçilmesine sebep olabilir.. Bu ise parlementer sistemdeki gibi parti çatışmalarına yol açacaktır. Çünkü yasama ve yürütme farklı partilerde olacaktır. Ak Parti ise seçimi aynı gün yaparak halkın fikrini değiştirmeden yasama ve yürütmeyi aynı gün seçmeyi istemektedir. Böylece Başkan tamamen özgür kalacaktır.
Üçüncü önemli fark;
Üçüncü önemli fark, ;Ak Parti’nin önerdiği sistemde başkan, istediği durumlarda kararname çıkartıp yasama organına karışabilmektedir. Normal başkanlıkta yürütme, yasamaya karışamaz. Olağanüstü durumlarda başkanın kararname çıkarma yetkisi vardır fakat bunun için senato onayı gerekmektedir. Ak Parti’nin istediği sistemde senato olmadığı için başkanlık kararnamelerini reddedecek bir makam da yoktur. Yani başkanlık sistemi gelirse başkan, “uygun gördüğü’’ durumlarda kararnamelerle yasama organına karışabilecektir.
Dördüncü önemli fark;
Ak Parti’nin istediği başkanlık sisteminde, meclisten çıkan bir yasayı veto ettiğinde meclisin aynı yasayı üçte iki çoğunlukla başkan onayı olmadan yürürlüğe koyma yetkisi olmadığını görmekteyiz. Meclisin, aynı yasayı değiştirmeden tekrar yollama yetkisi de bulunmamaktadır.
Beşinci önemli fark;
Amerikan başkanlık sisteminde Başkan bütçesini senato belirlemektedir. Türkiye'de ise uygulanmak istenen sistemde bütçeyi Başkan kendisi belirleyecektir.
Son söz ( kişisel yorum )
Sistemlerin ve partilerin bir anlamı olmadığını anlamı olan tek şeyin insanlığımızı koruyabilmek olduğunu unutmamalıyız. Bir ülkede insanın alım gücü var ise yani yöneticilerin ekonomimiz iyi dediği halde asgari ücretli bir insanın 20 bin tl lik arabayı alması yıllar sürmüyor ise, mutluluk artıyor, eşitlik artıyor, ve adalet sağlanıyor ise sistemin adı başkanlık padişahlık cumhuriyet ve ya ne olursa olsun o ülke de yaşanabiliyorsa gerisi yalnızca teferruattır.
